بررسی و تعیین میزان برخی عناصر فلزی درماهیان رودخانه ارس در محدوده استان آذربایجان شرقی (95-1394)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

در این بررسی میزان برخی فلزات سنگین (مس، مولیبدن، آرسنیک و جیوه) در ماهیان رودخانه ارس در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل، تابستان، پاییز و زمستان 1394 و بهار 1395 تعیین شد. تعداد 38 نمونه از ماهی‌های رودخانه به وسیله الکتروشوکر و تور سالیک صید شدند. میزان فلزات سنگین با استفاده از یک دستگاه جذب اتمی در بافت عضله ماهی هااندازه گیری شدند. همچنین فاکتور تجمع زیستی برای هر کدام از گونه‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد فاکتور تجمع زیستی برای فلز مولیبدن بالاترین و فلز آرسنیک کمترین مقدار را دارا می‌باشد. بیشترین غلظت مس در سس ماهی کورا با میانگین 3/11±6/13 میکروگرم بر گرم وزن خشک و برای عنصر مولیبدن در ماهی خیاطه با میانگین بیشترین غلظت (9/4±7/11) میکروگرم بر گرم وزن خشک نشان داده شده است. میانگین غلظت جیوه (5/1±1/13 میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) در ماهی مروارید بیشترین بوده است. در خصوص عنصر آرسنیک نیز از آنجایی که در تعداد معدودی از ماهیان آنالیز گردید بیشترین غلظت در ماهی خیاطه ثبت گردید. براساس آزمون آماری ANOVA بین میانگین غلظت مس در گونه‌های مختلف، اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<) و آزمون دانکن گونه ماهی مروارید را از سایر گونه‌ها تفکیک کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation and determination of some heavy metals in the Aras river fish species in the East Azerbaijan Province (2015-16)

نویسندگان [English]

  • M. Doustdar
  • M. Ramin
  • H. Nasrollahzadeh Saravi
  • M.A. Afraei
  • R. Rahmai
چکیده [English]

This study was conducted to determine heavy metals (Cu, Mo, As, Hg) in fish species of Aras River (East Azerbaijan) at four stations (From Julfa to 25km after Nourdos border) during four seasons from 2015 to 2016. Thirty eight specimens of fish were collected by using of electrofishing as the main method for sampling. The amount of heavy metals were measured by using an atomic spectrophotometer in the muscle tissue of specimens.Bioaccumulation factor were also calculated for each species. The amount of bioaccumulation factor for molybdenum was the highest and the arsenic had the lowest amount. The highest concentration of copper was in Barbus lacerta with a mean of 13.6 ± 11.3μg /g dry weight and for the molybdenum, Alburnoides bipunctatus had the highest mean concentration (11.7±4.9) μg / g dry weight. The average concentration of mercury (13.1 ± 1.5 μg / kg dry weight) was highest in Alburnus alburnus. Regarding the arsenic elements, as it was analyzed in a small number of specimens, the highest concentrations were recorded in Alburnoides bipunctatus. According to ANOVA, there were a significant difference between mean concentration of copper in different species(p<0.05) and the Duncan test has distinguished Alburnus alburnus from other species.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metals
  • Fish species
  • Pollution
  • Aras River
  • East Azerbaijan