تاثیر پسآب شهری بر ساختار ماهیان در رودخانه سقز، استان کردستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

در این تحقیق تاثیر پسآب شهرستان سقز بر تنوع و پراکنش ماهیان رودخانه سقز استان کردستان در چهار ایستگاه مختلف شامل 1) ایستگاه سد چراغ‌ویس، 2) ایستگاه قبل از ورود پسآب به رودخانه، 3) ایستگاه بعد از ورود پسآب به رودخانه و 4) ایستگاه قبل از ورود رودخانه به سد شهید کاظمی از تیر تا مهر ماه 1396 مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تنوع زیستی از شاخص­های شانن-وینر، سیمپسون، و مارگالف و برای تعیین ارتباط بین عوامل محیطی (فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی) و فراوانی گونه‌های ماهی از آنالیز CCA استفاده شد. براساس نتایج گونه Capoeta gracilisبیشترین تعداد حضور را در تمام ایستگاه­ها نشان داد ولی بیشترین و کمترین تعداد گونه­های ماهی به ترتیب متعلق به ایستگاه­های 4 و 2 بود. خانواده Cyprinidae بیشترین فراوانی و خانواده Nemacheilidae و Sisoridae هر کدام با یک گونه کمترین تعداد ماهیان صید شده را دارا بودند. بالاترین شاخص مارگالف، شانون –وینر و سیمپسون در ایستگاه 4 مشاهده شد. اگر چه از نظر شاخص تنوع سیمپسون دو ایستگاه 3 و 4 مشابه هم بودند. از نظر ارتباط شاخص­های تنوع زیستی با فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی، شاخص غالبیت گونه‌ای سیمپسون با درصد نیترات، فسفات و مقدار BOD5 و شاخص تنوع گونه‌ای شانون – وینر با نیترات، فسفات، آمونیاک و BOD5 همبستگی مثبت نشان دادند. از طرفی هر دو شاخص مذکور با مقدار اکسیژن محلول همبستگی منفی داشتند. در جمع­بندی می­توان گفت پسآب شهرستان سقز با افزایش مقادیر نیترات و فسفات آب رودخانه سقز سبب حذف بعضی گونه­ها و حضور گونه­های گیاهخوار شده است و بدین طریق بر جمعیت گونه­های ماهی رودخانه سقز تاثیرگذار بوده است؛ بنابراین توصیه می­شود پسآب شهرستان سقز قبل از ورود به رودخانه تصفیه گردد تا ضمن بهره­برداری پایدار از تخریب چشم­اندازهای طبیعی اکوسیستم­های رودخانه­ای جلوگیری گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of urban wastewater on fish community in the Saghez River, Kurdestan provience

نویسندگان [English]

  • Z. Fathi
  • N. Ahmadifard
چکیده [English]

In this research, the effects of urban wastewater on the diversity and distribution of fish in the Saghez River, Kurdistan province, were investigated at four different stations including 1) the station of the Cheragveis dam, 2) the station before the wastewater into the river, 3) the station after the entry of wastewater into the river; and 4) the station before the river to the Kazemi dam during Jully to September of 2017. The Shanon-winer, Margalof and Simpsoon indices were used for calculationg the species diversity and the correlation between physicochemical factors and species diversity and frequency of fish species were analyzed using CCA analysis inCanoco software. The results showed that the species Capoeta gracilis showed the highest aboundance in all 4 stations, but the maximum and minumum number of fish species belonged to stations 4 and 2, respectively. The cyprinidae family with 12 species and subspecies and 96.2% of the total number of fish were observed at all stations. The Nemacheilidae and Sisoridae families with one species had the lowest aboundance. Based on the results of biodiversity indices, the highest Margalf, Shannon-wiener and Simpson index was observed at station 4. However, for the Simpson index, two stations 3 and 4 were similar. In terms of correlation between biodiversity indices and physicochemical factors, there were correlations between Simpson dominance index with nitrate, phosphate, and BOD5 , Shannon-wiener index with nitrate, phosphate, ammonia and BOD5. On the other hand, both indices showed a high correlation with the dissolved oxygen. The highest positive correlation was found between the frequency of C. auratus and nitrate, phosphate, ammonium and BOD. In conclusion, effluent of the city Saghez has increased the amount of nitrate and phosphate in the river, which has resulted in the removal of some species and the presence of herbivorous species, thus influencing the population of the Seghez River fish species. Therefore, it is recommended that the effluent of the city Saghez should be treated before entering the river, in order to prevent permanent destruction of natural ecosystems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecological indeces
  • Saghez river
  • Species diversity
  • fish abundance