1
دانشکده علوم دریایی و محیطی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2
دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد واحد بابل، بابل، ایران
10.22092/isfj.2024.132075
چکیده
آفت‌کش‌ها و پسماندهای آنها از جمله مهم‌ترین عوامل آلاینده بوم‌سامانه‌های آبی محسوب می‌شوند. Vista® یک قارچ‌کش ترکیبی است که برای کنترل بیماری بلاست در برنج استفاده می‌شود. با وجود کاربرد موثر قارچ‌کش Vista® در کنترل بیماری بلاست، اثرات زیست محیطی این آفت‌کش در موجودات آبزی مورد بررسی قرار نگرفته است. از این‌رو، هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی اثرات قارچ‌کش Vista® بر بافت کبد و برخی از شاخص‌های سرم خون در ماهی کپورعلفخوار (Ctenopharyngodon idella) بوده است. به این منظور 180 عدد ماهی کپورعلفخوار در 4 گروه در 3 تکرار تقسیم شدند. گروه 1 به عنوان شاهد در نظر گرفته شد و گروه‌های 2، 3 و 4 به‌ترتیب 5، 10 و 20 درصد غلظت نیمه‌کشندگی 96 ساعته Vista® برابر با 56/1، 128/3 و 25/6 میلی‌گرم در لیتر را به مدت 28 روز دریافت کردند. نتایج حاصل از بررسی شاخص‌های سرمی نشان داد، مقدار پروتئین کل و آلبومین با افزایش غلظت Vista® کاهش یافت به‌طوری‌که درگروه 4 (25/6 میلی‌گرم در لیتر سم Vista®) نسبت به گروه 1 (شاهد) و گروه 2 (56/1 میلی‌گرم در لیتر سم Vista®) کاهش معنی‌داری مشاهده شد (05/0p˂). میزان گلوکز، کلسترول و تری‌گلیسرید با افزایش غلظت Vista® افزایش یافت به‌طوری‌که بیشترین مقدار در گروه 4 مشاهده شد که در مورد گلوکز نسبت به سایر گروه‌ها از تفاوت معنی‌دار برخوردار بود (05/0p˂) و کلسترول و تری‌گلیسرید نسبت به گروه‌های 1 و 2 تفاوت معنی‌داری نشان دادند (05/0p˂). مقادیر آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آلکالین فسفاتاز (ALP) با افزایش غلظت Vista® افزایش یافت. آنزیم‌های ALP و AST در گروه 4 نسبت گروه‌های 1 و 2 افزایش معنی‌داری داشت (05/0p˂) و آنزیم ALT در گروه‌های دریافت‌کننده Vista® در مقایسه با گروه 1 از افزایش معنی‌داری برخوردار بودند (05/0p˂). بررسی آسیب‌شناسی بافتی نشان داد، کبد ماهی‌ها در گروه 1 دارای شرایط طبیعی بودند. در گروه 2 علائم به صورت پرخونی خفیف، در گروه 3 پرخونی متوسط، دژنرسانس واکوئولی سلول‌های کبدی و نکروز سلول‌های کبدی با درجه خفیف و در گروه 4 پرخونی شدید، دژنرسانس واکوئولی سلول‌های کبدی و نکروز سلول‌های کبدی با درجه متوسط مشاهده گردید. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از آن است که افزایش غلظت سم Vista® سبب افزایش آسیب به بافت کبد و تغییرات بیوشیمیایی سرم خون در ماهی‌های مورد مطالعه گردید.
)