پژوهشکده آبزی‌پروری آبهای داخلی، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بندرانزلی، ایران
10.22092/isfj.2025.134221
چکیده
تالاب انزلی در جنوب غربی دریای کاسپین دارای ارزش‌‌های شیلاتی و اقتصادی بالایی است، اما امروزه برداشت ماهی از آن در حد ناچیزی قرار دارد. درشت بیمهرگان آبزی نقش ویژ‌‌ه‌‌ای در تولیدات شیلاتی به‌عهده دارند که در این بررسی مورد مطالعه قرار گرفتند. درشت بیمهرگان کفزی و موجودات مستقر در گیاهان غوطه‌‌ور (اپی‌‌فیت) از بخش‌‌های مختلف تالاب انزلی طی 7 مرحله از اسفند 1401 لغایت دی 1402 نمونه برداری شدند. زی‌‌توده این موجودات با هدف برآورد توان تولید ماهی اندازه‌‌گیری شد. در این بررسی 21 خانواده متعلق به 12 راسته از درشت بیمهرگان شناسایی گردید. تنوع و تراکم گروه‌های جانوری در ایستگاههای واقع در پهنههای آبی و ایستگاههای رودخانه‌‌ای دارای پوشش گیاهی بیشتر بود. خانواده‌‌های Naididae و Chironomidae در بین موجودات کفزی و خانواده‌‌های Gammaridae، Lymnaeidae و Physidae در بین درشت بیمهرگان اپی‌‌فیتی دارای بالاترین درصد مشاهده بودند. زی‌‌توده موجودات طی زمستان و بهار بیشتر از تابستان و پائیز بود. میانگین زی‌‌توده درشت بیمهرگان کفزی 9/0±4/4 و اپی‌‌فیتی 6/0±1/3 گرم در مترمربع بود. تولید طبیعی ماهی کفزی خوار براساس زی‌‌توده درشت بیمهرگان 1/15 کیلوگرم در هکتار در سال برآورد گردید. با توجه به گستره آبی تالاب که 3700 هکتار گزارش شده است، این میزان زی‌‌توده از درشت بیمهرگان، تولیدی معادل 9/55 تن از ماهیان را در سطح تالاب انزلی سبب خواهد شد. بررسی میزان برداشت ماهی از تالاب انزلی در سال 1403 تا حد زیادی با تخمین مذکور همخوانی دارد. کاهش توان شیلاتی تالاب انزلی نسبت به سالیان گذشته محسوس بوده که با خشک شدن اکثر بخش‌‌ها و تغییر سیمای اکولوژی آن در ارتباط است. بهبود عرصه‌‌های زیستگاهی شامل گسترش پهنههای آبی، ایجاد عمق مناسب و اجرای برنامه‌های احیاء تالاب انزلی کمک خواهد نمود تا وضعیت این زیست بوم و صید ماهی در آن بهبود یابد.
)