1
گروه اکولوژی و مدیریت ذخایر آبی، پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
2
گروه شیلات و آبزیان، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه ایران
10.22092/isfj.2025.134509
چکیده
آلودگی محیط‌‌زیست در اثر استفاده از حشره‌‌کش‌‌ها در فعالیت‌‌های کشاورزی، تهدیدی جدی برای بوم‌‌سازگان‌‌های آبی محسوب می‌شود که می‌تواند چرخه زندگی و ذخایر زیستی بسیاری از گونه‌های زی‌‌شناوران جانوری (ریزسخت‌‌پوستان) را تحت تأثیر قرار دهد. از این‌رو، در مطالعه حاضر اثر سمیت حشره‌‌کش دیازینون بر رشد، زندهمانی، فعالیت آنزیمهای آنتی‌‌اکسیدانی و گوارشی در پریان میگو ( Phallocryptusspinosa) مورد بررسی قرار گرفت. غلظت کشندگی میانی (LC50) برای مرحله‌های ناپلی و بلوغ و در ساعت‌های 24، 48، 72 و 96 با استفاده از تجزیه‌وتحلیل آماری پروبیت تعیین گردید. به منظور بررسی اثر غلظتهای تحت‌‌کشنده دیازینون، میانگین غلظتهای LC50 96 ساعته استفاده شد و ناپلی‌ها در قالب 4 تیمار شامل گروه شاهد، 25 درصد LC50، 50 درصد LC50 و 100 درصد LC50 به مدت 7 روز پرورش داده شدند. نتایج نشان داد، غلظتهای مختلف دیازینون باعث کاهش درصد زندهمانی و رشد پریان میگو (P.spinosa) در روزهای 3، 5 و 7 پرورش شد (05/0>p). فعالیت آنزیمهای آنتی‌‌اکسیدانی (سوپر اکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز) و محتوای مالون دی‌‌آلدئید در غلظتهای مختلف سم دیازینون افزایش یافت (05/0<p). همچنین سطح فعالیت آنزیمهای گوارشی (پروتئاز، لیپاز و آلفا آمیلاز) نیز در غلظتهای مختلف سم دیازینون افزایش یافت (05/0<p). بر اساس نتیجه‌گیری نهایی می‌توان بیان کرد که حشره‌‌کش دیازینون منجر به کاهش زندهمانی و رشد و تغییر در فعالیت فعالیت آنزیمهای آنتی‌‌اکسیدانی، محتوای مالون دی‌‌آلدئید و آنزیمهای گوارشی در پریان میگو(P.spinosa) شد. بنابراین، بایستی در ارتباط با چگونگی مدیریت در دفع پساب‌های آلوده به سموم کشاورزی توجه بیشتری صورت پذیرد.
Sublethal toxicity of the Diazinon insecticide on the growth, survival, antioxidant and digestive enzymes activity of Fairy shrimp (Phallocryptus spinosa)
)