پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران
10.22092/isfj.2025.134555
چکیده
پایش میکروبی منابع آب سطحی به‌ویژه در نواحی حساس مانند حوضه‌های آبریز سدها، نقش حیاتی در حفظ سلامت عمومی و پایداری اکوسیستم‌های آبی ایفاء می‌کند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت آلودگی میکروبی در حوضه آبریز رودخانه سیروان در استان کردستان طی سال‌های آبی 1403-1402 انجام شد. نمونه‌برداری‌ها به صورت ماهانه و با رعایت شرایط استریل از شش ایستگاه منتخب شامل ایستگاه 1 (بالادست قشلاق، زیر پل)، ایستگاه 2 (شاخه قشلاق رود قبل از تصفیه خانه)، ایستگاه 3 (شاخه قشلاق رود، پایین دست تصفیه خانه)، ایستگاه 4 (شاخه قشلاق رود، حدود 3 کیلومتر پایین‌تر از ایستگاه 2)، ایستگاه 5 (شاخه گاوه رود) و ایستگاه 6 (شاخه سیروان، پشت سد) انجام گرفت. شاخص‌های میکروبی شامل شمارش کل باکتری‌ها، کلیفرم‌های کل، کلیفرم‌های مدفوعی و Escherichiacoliبا استفاده از محیط‌های کشت پلیت کانت آگار و ECC کروم آگار مطابق با استاندارد APHA (2017) اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که بار میکروبی در ایستگاه‌ها تفاوت معنی‌داری دارد (05/0p≤) به‌طوری‌که ایستگاه ۴، واقع در پایین‌دست تصفیه‌خانه، دارای بیشترین میزان آلودگی بود و در ماه آبان غلظت کلیفرم‌های کل تا ۷۰۰۰۰۰ واحد تشکیل‌دهنده کلنی در 100 میلی‌‌لیتر ثبت شد. در مقابل، ایستگاه ۵ واقع در منطقه‌ای با کمترین فعالیت انسانی، دارای کمترین بار میکروبی بود. تحلیل فصلی داده‌ها نیز بیانگر افزایش قابل‌ملاحظه شاخص‌های آلودگی در فصل تابستان به‌ویژه در ایستگاه‌های مجاور فعالیت‌های انسانی و کشاورزی بود. یافته‌های این تحقیق نشان‌دهنده نقش مؤثر فاضلاب‌های انسانی، رواناب‌های کشاورزی و ناکارآمدی سیستم‌های تصفیه در کاهش کیفیت بهداشتی منابع آب سطحی منطقه است. با توجه به اهمیت رودخانه سیروان در تأمین آب شرب و کشاورزی استان کردستان، نتایج این مطالعه می‌تواند مبنایی برای شناسایی نقاط بحرانی، اصلاح زیرساخت‌های تصفیه و تدوین برنامه‌های پایش و مدیریت مستمر کیفیت آب سطحی در سطح حوضه آبریز باشد.
یعقوب‌زاده, زهرا و ترک‌‌پهنابی, فائزه . (1404). پایش میکروبی منابع آب سطحی در حوضه آبریز سرشاخه‌های رودخانه سیروان (سنندج) طی سال‌های 1403-1402. مجله علمی شیلات ایران, 34(4), 69-81. doi: 10.22092/isfj.2025.134555
MLA
یعقوب‌زاده, زهرا , و ترک‌‌پهنابی, فائزه . "پایش میکروبی منابع آب سطحی در حوضه آبریز سرشاخه‌های رودخانه سیروان (سنندج) طی سال‌های 1403-1402", مجله علمی شیلات ایران, 34, 4, 1404, 69-81. doi: 10.22092/isfj.2025.134555
HARVARD
یعقوب‌زاده, زهرا, ترک‌‌پهنابی, فائزه. (1404). 'پایش میکروبی منابع آب سطحی در حوضه آبریز سرشاخه‌های رودخانه سیروان (سنندج) طی سال‌های 1403-1402', مجله علمی شیلات ایران, 34(4), pp. 69-81. doi: 10.22092/isfj.2025.134555
CHICAGO
زهرا یعقوب‌زاده و فائزه ترک‌‌پهنابی, "پایش میکروبی منابع آب سطحی در حوضه آبریز سرشاخه‌های رودخانه سیروان (سنندج) طی سال‌های 1403-1402," مجله علمی شیلات ایران, 34 4 (1404): 69-81, doi: 10.22092/isfj.2025.134555
VANCOUVER
یعقوب‌زاده, زهرا, ترک‌‌پهنابی, فائزه. پایش میکروبی منابع آب سطحی در حوضه آبریز سرشاخه‌های رودخانه سیروان (سنندج) طی سال‌های 1403-1402. مجله علمی شیلات ایران, 1404; 34(4): 69-81. doi: 10.22092/isfj.2025.134555
)