عوامل موثر بر نوسانات فیتوپلانکتونهای خلیج فارس ( سواحل استان بوشهر) طی زمستان و بهار 1392-1391

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

نایبند، عسلویه، دیر، کبگان و بوشهر مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب ایستگاهها بر اساس سوابق موجود در زمان بروز شکوفایی جلبکی مضر سال 1387 در خلیج فارس بر اثر گونه Cochlodinium polykrikoides بوده است. در این تحقیق، 45 جنس فیتوپلانکتون از چهار رده شناسایی شدند. این تعداد شامل 53 گونه از رده باسیلاریوفیسه، 32 گونه از رده دینوفیسه، 1 جنس از رده سیانوفیسه و 1 جنس از رده یوگلنوفیسه بودند. از کل فیتوپلانکتون های موجود، به ترتیب رده باسیلاریوفیسه با 5/89 درصد، دینوفیسه با 03/9 درصد، سیانوفیسه با 25/1 درصد و یوگلنوفیسه با 22/0 درصد در آبهای منطقه وجود داشتند. بیشترین فراوانی فیتوپلانکتون‌ها طی ماه آذر در ایستگاه‌های نایبند و بوشهر دیده شد. علاوه بر آزمونهای آماری، شاخص‌های زیستی شانون (Shanon –Winner) و غالبیت بررسی گردید. نتیجه شاخص شانون، کمترین مقدار تنوع در ایستگاه بوشهر(90/1)، نسبت به سایر ایستگاه‌‌ها بود. اما در ایستگاه دیر بر عکس شرایط به نحوی برای افزایش تنوع (90/2)، برای دینوفیسه‌ها، مناسب بوده است. شواهد نشان می‌دهد که آلودگی ساحلی در دیر، بر اثر مواد مغذی ورودی از خشکی، در افزایش شاخص شانون می‌تواند موثر باشد. تحلیل خوشه‌ای، بجز ایستگاه‌ دیر، 80 تا 90 درصد مشابهت را برای سایر ایستگاه‌ها نشان ‌داد. در مجموع تنوع فیتوپلانکتون‌ها در آبهای استان بوشهر کم ارزیابی ‌شد. در این دوره مطالعاتی به نظر می‌رسد اعتدال نسبی دما به غالبیت دیاتومه‌ها کمک کرده است؛ اما تاثیر حجم بالای ریزگردها (افزایش روزهای غبارآلود در هر سال) و معرفی و انباشت آن در آبهای خلیج فارس، در کنار سایر آلاینده‌ها، بر اجتماعات فیتوپلانکتونی غیر قابل انکار و چشم پوشی است. این عوامل در هر مکانی از خلیج فارس بر حسب نوع، میزان، کیفیت و زمان معرفی، می‌توانند منجر به تغییر در تنوع، تراکم و توالی فیتوپلانکتون‌ها گردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors affecting phytoplankton fluctuations in the Persian Gulf )Bushehr coastal waters) during winter and spring 2012 - 2013

نویسندگان [English]

  • F. Mohsenizadeh
  • H. Negarestan
  • A. Savari
چکیده [English]

In this study, surface water samples were collected monthly from five stations inclduing Nayband Bay, Assaloye, Dayer, Kabgan and Bushehr from December 2012 to June 2013. Sampling stations were chosen according to data being collected during algal bloom caused by Cochlodinium polykrikoides in 2008. A total of 45 genera of phytoplankton belongs to four classes were totally identified accounting for 53 species of Bacilariophyceae, 32 species of Dinophyceae, one genus of Euglenophyceae, and one genus of Cyanophyceae. Bacilariophyceae with 89.5% was the most abundant family followed by Dinophyceae with 9.03%, Cyanophyceae with 1.25 % and Euglenophyceae with 0.22 %, respectively. The highest phytoplankton abundance was observed in Bushehr and Nayband Bay stations. In addition to statistical tests, Shannon (Shanon-Winner) and dominance indices were investigated. The lowest variability for Shannon index (1.90) was recorded in Bushehr Station in comparison with other stations. The hi.....

کلیدواژه‌ها [English]

  • Phytoplankton
  • Red tide
  • Bushehr coastal waters
  • Persian Gulf
ایزدپناهی، غ. ر.؛ نیکویان، ع. ر.؛ آیین جمشید، خ.؛ عوفی، ف.؛ اسدی سامانی، ن.؛ حق شناس، آ.؛ محمدنژاد، ج.؛ امیدی، س. و پوررنگ، ن.، 1380. مطالعات مستمر هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج فارس (محدوده آبهای استان بوشهر). مؤسسه تحقیقات و آموزش شیلات ایران. تهران.210 ص. 
  
ایزدپناهی، غ.ر.؛ نیکویان، ع.ر.؛ آیین جمشید، خ.؛ عوفی، ف.؛ اسدی سامانی، ن.؛ محسنی زاده، ف.؛ حق شناس، آ.؛ محمدنژاد، ج.؛ امیدی، س. و پوررنگ، ن.، 1383. مطالعات مستمر هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج فارس (محدوده آبهای استان بوشهر). مؤسسه تحقیقات و آموزش شیلات ایران. تهران. 168 ص.
آئین جمشید، خ.؛ محسنی زاده، ف.؛ حق شناس، آ. و امیدی، س.، 1389. اثرات متقابل فعالیت صنایع مستقر در منطقه انرژی پارس و محیط زیست دریائی، دومین همایش ملی چشم انداز توسعه پایدار و... منطقه انرژی پارس، استان بوشهر، اسفند ماه.
 آئین جمشید، خ.؛ محسنی زاده، ف.؛ ایزدپناهی، غ.ر.؛ توکلی، ح.؛ امیدی، س.؛ حق شناس، آ.؛ مرزبانی، ع. و اسماعیلی، ع.،1390. بررسی اثر شکوفایی پلانکتونی مضر ناشی از Cochlodinium sp. بر روی فعالیت مراکز تکثیر و پرورش میگو در استان بوشهر. مؤسسه تحقیقات و آموزش شیلات ایران. تهران. 84 ص.
 خدادادی ،م.، 1370.گزارش نهائی پروژه شناسائی فراوانی پلانکتونهای خلیج فارس (از بحر کانسر تا خلیج نایبند). سازمان تحقیقات و آموزش شیلات ایران. مرکز تحقیقات شیلانی خلیج فارس. 68 ص.   
 سراجی، ف.،1379. تنوع و تراکم جمعیت پلانکتونی در مناطق شرق، مرکزی و غرب بندرعباس. مجله علمی شیلات ایران. س9. ش4.
سواری، ا.، 1361. بررسی روی پلانکتونهای منطقه بوشهر–کنگان خلیج فارس. سازمان تکثیر و توسعه آبزیان وزارت کشاورزی . 102ًص.
دهقان مدیسه، س.؛ پرورش، م.؛ سبزعلیزاده، س. و خلفه نیلساز، م. 1390. پایش کشند قرمز در آبهای استان خوزستان پایش کشند قرمز در خلیج‌فارس و دریای عمان. مؤسسه تحقیقات و علوم شیلاتی کشور. تهران. گزارش در دست چاپ.
فلاحی کپور چالی، م.،۱۳۸۲. بررسی تنوع زیستی فیتوپلانکتون های حوزه ایرانی خلیج فارس. دانشگاه آزاد اسلامی.واحد علوم تحقیقات. رساله دکتری. ۱۷۷ ص.
کلارک، ر. ب. ، 1384. آلودگی دریا. مترجمان: جعفرزاده حقیقی، ن. و فرهنگ، م.،  ، تهران، آوای قلم.
محسنی‌زاد، ف.، 1387. گزارش شکوفایی جلبکی مضر در آبهای استان بوشهر. پژوهشکده میگوی کشور. 17 ص.
محسنی‌زاده، ف. و ایزدپناهی، غ.ر.، 1388. کشند قرمز در آبهای ساحلی استان بوشهر، هشتمین همایش علوم و فنون دریایی-خرمشهر. ایران.
محسنی‌زاده ،ف.؛  ایزدپناهی، غ.ر.؛ آئین جمشید، خ.؛ امیدی، س.؛ حق شناس، آ.؛ مرزبانی، ع. و گنجور، س.  1390. پایش کشند قرمز در خلیج‌فارس و دریای عمان. مؤسسه تحقیقات و علوم شیلاتی کشور. تهران.80 ص.
مرتضوی، م. محسنی زاده، ف.؛ .؛ دهقان، س.؛ .؛ موسوی، ع. و سراجی، ف.، 1388. رخداد شکوفایی جلبکی مضر در آبهای استان هرمزگان (88-1387)، پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و  دریای عمان، گزارش در دست چاپ.
مطلبی، ع.؛ محسنی زاده، ف.؛ .؛ دهقان، س.؛ .؛ موسوی، ع. و سراجی، ف.، 1390؛ پایش کشند قرمز در آبهای خلیج فارس و دریای عمان، مؤسسه تحقیقات و علوم شیلاتی کشور. 234 صفحه.
وبگاه رسمی اداره کل هواشناسی استان بوشهر( www. Bushermet. ir)  1391 تا 1392.
Al-Hashmi K.A., Claereboudt M.R., Al-Azri A.,Piontovski R. 2010. Seasonal changes of Chlorophyll a and environmental
 
characteristics in the Sea of Oman. The Open Oceanography Journal, 4: 107-114.
Cembella A.D., Ibarra D.A., Diogene J.,and Dahl E., 2005. Harmful algal blooms and their assessment in fjords and coastal embayments. Oceanography, 18(2):  158- 171.
Claustre H., Morel A., Hooker S.B., Babin M., Antoine D., Oubelkheir K., Bricaud A., Leblanc K., Quéguiner B.,Maritorena S., 2002. Is desert dust making oligotrophic waters greener? Geophysical Research Lettetrs,  29 (10): 107-1–107-4., 
Eco-Zist, 1980. Enviromental Report. Atomic Energy Organization of Iran 1 and 2.
Edison C., 2001, Applicant’s environmental report operating license renewal stage Indian Point Energy Center. Indian Point Energy Center Applicant’s Environmental Report Operating License Renewal Stage.
Glibert P.M., J.H. Landsberg, J.J. Evans, M.A. Al Sarawi, M. Funaj, M.A. Al
Jarallah, A.Haywood,  2002
. A fish kill of massive proportion in Kuwait Bay, 2001: The roles of bacterial disease, harmful algae, and eutrophication. Harmful Algae, 1: 215–231.
Heil C.A.,Glibert P.M.,Mohammad A., 2001. First record of a fish-killing Gymnodinium sp. bloom in Kuwait Bay, Arabian Sea: Chronology and potential causes. Marine Ecology Progress Series, 214: 15–23.
Hulburt E.M., Mahmoodian F., , Russell M., , Stalcup F., Lalezary S., 1981. Attributes of the plankton flora at Bushehr, Iran. Hydrobiologia, 79 (1): 51-63.
Jickells T.D., An Z.S., Andersen K.K., Baker A.R., Bergametti G., Brooks N., Cao J.J., Boyd P.W., Duce R.A., Hunter K.A., Kawahata H., Kubilay N., laRoche J., Liss P.S., Mahowald N., Prospero J.M., Ridgwell A.J., Tegen I.,Torres R., 2005. Global iron connections between desert dust, ocean biogeochemistry, and climate. Science, 308 (5718): 67–71.
 Koslee P., 1972. Hydrographische verhaltniss impersischen Golf Ground Von Beobachtungen.
Ludwig J.A., Reynolds J.F., 1988. Statistical ecology (A Primer on methods and computing), John Wiley & Son’s pub., Toronto.
Mann K.H., 2000. Ecology of coastal water: With implication for management. Second edition. Blackwell Science. 400 P.
 Nadim F., Bagtzoglou A.C.,Iranmahboob J., 2008. Coastal management in the Persian Gulf region within the framework of the ROPME programme of action. Ocean & Coastal Management Journal,
Nezlin N.P., Polikarpov I.G., Al-Yamani F., Subba-Rao D.V, Ignatov A.M.,  2010. Satellite monitoring of climatic factors regulating phytoplankton variability in the Arabian (Persian) Gulf. Journal of Marine Systems, 82: 47–60.
 Richlen M.L., Morton S.L., Jamali E.A., Rajan A.,Anderson D.M., 2010. The catastrophic 2008–2009 red tide in the Arabian Gulf region, with observations on the identification and phylogeny of the fish-killing dinoflagellate Cochlodinium polykrikoides. Harmful Algae, 9: 163–172.
 Sadaf G.,Saifullah S.M., 2011. The dinoflagellate genus Prorocentrum (Prorocentrales, Prorocentraceae) from the north Arabian sea. Pakistani Journal of Botany, 43 (6): 3061-3065.
 
Subba–Rao D.V., Al-Yamani F.,Nageswara Rao C.V., 1999. Eolian dust effects phytoplankton in the waters off Kuwait, the Arabian Gulf. Naturwissenschaften, 86: 525-529.
Vink S., Measures C.I., 2001.The role of dust deposition in determining surface water distributions of Al and Fe in the South West Atlantic. Deep Sea Research, II, 48: 2787-2809.
www.Bushermet.ir