شناسایی مهمترین صفات اقتصادی در برنامه اصلاح نژاد ماهی آزاد دریای خزر(Salmo trutta caspius) با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی یا AHP(Analytical Hierarchy Process)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

در تحقیق حاضر، برای تعیین مهمترین صفات، در برنامه اصلاح نژاد ماهی آزاد دریای خزر روش تحلیل سلسله­ مراتبی استفاده و دو پرسشنامه در دو مرحله تهیه شد.پرسشنامه اول به 43 مرکز تکثیر و پرورش ماهی آزاد دریای خزرارسال گردیدتا بر اساس تشخیص و تجربه کاری خود از بین 15 صفت اقتصادی آزاد ماهیان، شش صفت اولویت­دار در برنامه اصلاح نژاد ماهی آزاد خزر را انتخاب نمایندکه از 43 مزرعه،  26پرسشنامه­ی تکمیل شده دریافت شد. برای ادامه کار و تدوین پرسشنامه دوم شش صفت،ضریب رشد دمایی، ضریب تبدیل غذایی، تاخیر در بلوغ جنسی، بازماندگی، درصد فیله و رنگ قرمزی فیله انتخاب شدند.در پرسشنامه دوم، مطابق دستورالعمل،15 پرسش مقایسه جفتی بین شش صفتی که فراسنجه های ژنتیکی آنها قبلا در مقالات محاسبه شده بود، تدوین شد. پرسشنامه دوم برای 26 نفر که قبلا پرسشنامه اول را تکمیل کرده بودند، ارسال شد و از آنها خواسته شدکه این پانزده مقایسه را با در نظر گرفتن میزان بهبود ژنتیکی صفاتکه منجر به سود بیشتر خواهد شد،  انجام دهند. از 26مزرعه در فاز دوم تعداد 21 مزرعه دار(81%)مقایسه­های جفتی را انجام دادند. برای تجزیه و تحلیل آماری از روش تحلیل سلسله مراتبی یا AHPجهت  محاسبه ارزش ترجیح انفرادی استفاده گردید. وکتور ارزش­های ترجیح انفرادی و نرخ ناسازگاری (Inconsistency Ratio)  با استفاده از نرم افزار سوپردسیژن (Super Decision software)  محاسبه شد.زمانی که نرخ ناسازگاری کمتر از 1/0 می شود، نتایج حاصله قابل اطمینان خواهد بود. مقادیر نرخ ناسازگاری بعد از اصلاح ماتریس­های ترجیح انفرادی که نرخ ناسازگاری بالای 1/0 داشتند، بین 02722/0 تا 10765/0 تغییر کرد. مقایسه مقادیر میانه الویت­های نرمال شده ترجیح انفرادی برای بهبود ژنتیکی صفات مهم اقتصادی ماهی آزاد دریای خزر که از روش AHP بدست آمد، نشان داد در هردو حالت قبل و بعد از تصحیح ماتریس­ها، بیشترین میزان ترجیح برای دو صفت ماندگاری(252/0و191/0) و ضریب تبدیل غذایی( 201/0 و 275/0) بود. صفت تاخیر در بلوغ جنسی (152/0و142/0) در هر دوحالت رتبه سوم را کسب کرد. همچنین پس از تصحیح ماتریس­ها صفت ضریب رشد دمایی (112/0و133/0) در جایگاه چهارم و صفات درصد فیله(132/0و094/0) و قرمزی گوشت(073/0و057/0) در الویت­های بعدی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق در تدوین برنامه اصلاح نژاد ماهی آزاد دریای خزر به عنوان گونه ارزشمند بومی جهت توسعه آبزی پروری کاربرد دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification of important economic traits in Caspian Sea trout (Salmo trutta caspius) breeding plan using Analytical Hierarchy Process

نویسندگان [English]

  • M. Nafariyazdi
  • M. Pourkazemi
  • H.A. Abdolhai
  • A. Nejatijavaromi
چکیده [English]

In present study, Analytical Hierarchy Process method was used fordeterminingmost important traits in the breeding program of Caspian Sea trout and two questionnaires were prepared in two stages. The first questionnaire was sent to the 43 Caspian Sea trout farms that were previously identified.In this questionnaire, farmers based on their knowledge and experience were asked to select and rank the six most preferred out of 15 economic traits that they should be included in genetic improvement of this species in the breeding objectives with the aim of making more profit on their aquaculture.In this phase, 26 completed questionnaires were received. Six selective traits for compiling second questionnaire were determined as: Thermal growth coefficient (TGC), Feed Conversion Ratio (FCR), Late maturation, Survival at harvest, Fillet percentage and Flesh color (redness). According to analytical instruction, 15 pairwise comparison questions were constructed which genetic parameters based on previous studies. The second questionnaire was sent to 26 farmers who had completed the first questionnaire.Finally, 21 farmers (81%)completed pairwise comparisons.The Analytical Hierarchy Process was used to estimate the vector of individual preference values and Inconsistency Ratio using Super Decisions software.A judgment is commonly reliable when Inconsistency Ratio is less than 0.10.After modification of   the matrix of 19 observation that have Inconsistency Ratio 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breeding objectives
  • Economic traits
  • AHP
  • Salmo trutta caspius