مرکز تحقیقات ژنتیک و اصلاح نژاد ماهیان سردابی شهید مطهری، مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران
10.22092/isfj.2023.128315
چکیده
تولید قزلآلای رنگین‌کمان تک‌جنس تمام‌ماده از طریق تولید مولدین نر تغییر جنسیت یافته با روش هورمون‌‌تراپی دارای مزایای متعددی بوده و تأخیر در بومی‌‌سازی این فناوری در سال‌‌های قبل منجر به وابستگی کشور به واردات تخم چشم‌زده شده است. در این تحقیق، به‌منظور امکان استفاده از ذخایر ماهیان وارداتی جهت مولدسازی و نیز غلظت مناسب هورمون‌‌تراپی با استفاده از هورمون 17 آلفا-متیل تستوسترون، بچه‌‌ماهیان قزلآلای رنگین‌کمان بومی و بچه‌‌ماهیان حاصل از تخم تمام ماده وارداتی با غذای حاوی 3 میلی‌‌گرم هورمون در کیلوگرم غذا به مدت 70 روز تغذیه گردید. یافته‌‌ها حاکی از تغییر جنسیت تمام ماهیان معمولی (بومی) به نر تغییر جنسیت یافته و قابلیت تولید اسپرم ماده زاد صرفاً به‌وسیله نیمی از مولدین (نر XX) بود. نتایج هورمون درمانی ماهیان تولیدی از تخمهای وارداتی تمام ماده، تولید 57 درصد ماهیان نر و 43 درصد ماهیان ماده بود. ماهیان نر در سن 22 ماهگی، مولد نر تغییر جنسیت یافته با قابلیت تولید اسپرم و لقاح تخم بودند. ولی ماهیان ماده دارای تخمدان توسعه نیافته و کوچک بودند. این تحقیق ضمن تولید غیر مستقیم ماهی تمام ماده، می‌‌تواند استفاده از پتانسیل ژنتیکی ماهیان حاصل از تخمهای تمام‌ماده تک‌جنس وارداتی را از طریق تغییر جنسیت و آمیزش با ماهیان بومی تسهیل نماید و سبب افزایش تنوع ژنتیکی ذخایر ماهیان بومی در ایجاد جمعیت پایه در برنامه اصلاح‌‌نژاد و مزارع ماهیان سردابی گردد.
)